Αν συγκρίνει κάποιος το ποσοστό μεταβολής των τιμών στα τρόφιμα στην Ελλάδα με τις αντίστοιχες τιμές στην Ευρώπη κατά την τελευταία 2ετία ή 3ετία, δεν θα διαπιστώσει μεγάλες διαφορές. Για παράδειγμα, σε επίπεδο 2ετίας ο δείκτης τροφίμων αυξήθηκε κατά 17,1% στην Ελλάδα και κατά 17,3% στην Ευρωζώνη, ενώ σε επίπεδο τριετίας, η αύξηση έφτασε στο 30,28% στην Ελλάδα και στο 26,26% στην Ευρωζώνη.
Αλλού ήταν το πραγματικό πρόβλημα: ότι αυτή η αύξηση στη χώρα που εξακολουθεί να έχει το δεύτερο χαμηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα στην Ευρώπη φαίνεται -και είναι- βουνό σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, όπου το εισόδημα είναι σαφώς υψηλότερο. Υπάρχει και μια δεύτερη διάσταση: ακόμη και στο εσωτερικό της χώρας, ο αντίκτυπος της ακρίβειας -και ειδικά αυτής των τροφίμων- δεν είναι ο ίδιος για όλους. Ο έχων το χαμηλότερο εισόδημα -αυτός που εργάζεται με μερική απασχόληση, ο άνεργος, ο χαμηλοσυνταξιούχος, ο εποχικά απασχολούμενος, ο έχων αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις- είναι πολύ πιο εκτεθειμένος στο κύμα ακρίβειας σε σχέση με αυτόν που έχει το υψηλότερο εισόδημα.
Τι προκύπτει από τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν; Ότι η ζημιά που έκανε η ακρίβεια στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγαλύτερη συγκριτικά με τις άλλες χώρες λόγω χαμηλού εισοδήματος και έτσι οι φτωχότερες κοινωνικές ομάδες (οι οποίες όμως πλειοψηφούν ύστερα από μια 10ετία ύφεσης και μείωσης εισοδημάτων) επλήγησαν πολύ περισσότερο.
Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση έκανε το τελευταίο διάστημα τους ακόλουθους χειρισμούς:
1. Σταμάτησε τα μέτρα στήριξης των αδύναμων κοινωνικών ομάδων κόβοντας απότομα τα διάφορα pass που έδιναν ανάσα στους έχοντες τα χαμηλότερα εισοδήματα. Η κατάργηση των ενισχύσεων αποδόθηκε από την κυβέρνηση στις “επιταγές” της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζήτησε να επανέλθει η δημοσιονομική σταθερότητα. Άρα, ουσιαστικά η κυβέρνηση έριξε το βάρος της απόφασης να αποσυρθούν τα μέτρα στήριξης στον “διεθνή παράγοντα” κάτι που δεν γίνεται εύκολα κατανοητό από τον μέσο πολίτη.
2. Εφάρμοσε μια σειρά από “τεχνικές” παρεμβάσεις, η απόδοση των οποίων δεν έγινε αντιληπτή από τον κόσμο που επισκεπτόταν το supermarket. To -5% και η απαγόρευση προσφορών, τα πλαφόν στα περιθώρια κέρδους υπερπροβλήθηκαν ως κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Αν υπήρξε αποτέλεσμα στο να ανακοπούν νέες ανατιμήσεις, αυτό δεν είναι εύκολο να καταγραφεί. Το βέβαιο είναι ότι ο κόσμος δεν είδε μειώσεις στο ράφι παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις.
3. Στάθηκε ιδιαίτερα στον παράγοντα “εισαγόμενη κρίση” κάτι όμως που δεν μπορεί να δικαιολογήσει απόλυτα όλες τις ανατιμήσεις. Η κλιματική κρίση πράγματι δημιούργησε σειρά προβλημάτων με προϊόντα όπως το λάδι, το κακάο, τα πορτοκάλια. Όμως, σε πολλά είδη που βρέθηκαν να πρωταγωνιστούν στο ανατιμητικό ράλι, επειδή υπήρχε ο εξωτερικός παράγοντας (π.χ σιτηρά, μακαρόνια κλπ) δεν διαπιστώθηκε η αντίστοιχη υποχώρηση των τιμών όταν οι τιμές στο εξωτερικό διορθώθηκαν.
Πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα τα καύσιμα κίνησης, για τα οποία ο ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωσε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές ότι πρέπει να γίνουν ενέργειες.
Πηγή: thetoc.gr